موتور و گیربکس موردی است که قصد داریم در این قسمت آن را بررسی کنیم. سوالی که برای افراد زیادی ممکن است پیش آید، نقش گیر بکس در خودرو می باشد.

در  این بحث باید بدانید که موتور گیربکس از تجهیزات صنعتی به حساب می آید، که ترکیبی از الکتروموتور و گیر بکس می باشد.

این قطعه صنعتی در کنترل و انتقال سرعت نقش بسزایی دارد و وظیفه افزایش سرعت را نیز بر عهده خواهد داشت.

در این قطعه انتقال قدرت از طریق تماس دو یا چند چرخ دنده با همدیگر انجام می گیرد، انتقال حرکت نیز از طریق محور دوارنی به محور دیگر صورت می گیرد.

این قطعه در ماشین آلات صنعتی، صنایع پتروشیمی، تولید خودرو و ماشین آلات کشاورزی کاربرد دارد.

با توجه به کاربرد زیاد این قطعه ما در این ادامه به معرفی گیربکس و چگونگی عملکرد آن پرداخته ایم. به همین دلیل از افرادی که به دانستن این مطلب علاقه دارند، دعوت می کنیم تا پایان ما را همراهی نمایند.

 تعریف موتور و گیربکس

الکترو گیربکس را موتور گیربکس می گویند که از گیربکس و موتور الکتریکی تشکیل شده است. از این وسیله به منظور ایجاد گشتاور بالا در سرعت کم استفاده می کنند.

لازم به ذکر است که این ترکیب با تغییر دو موتور عمل خواهد کرد. به عبارت بهتر می توان گفت که گیر بکس وظیفه ی یک مبدل گشتاور را باید انجام دهد.

این عبارت به این معنی است که موتور های کوچک نیز می توانند گشتاورهای بزرگی را تولید نمایند. گیربکس ها با کم کردن سرعت دورانی می توانند گشتاور بزرگی را تولید کنند

و این مقدار گشتاور انتقال داده شده به تنهایی توسط موتور ایجاد می شود.

موتور و گیربکس از اجزای مختلفی تشکیل شده است که شامل پوسته گیربکس، شکاف های ورودی و خروجی، یاتاقان، کاسه نمد و … می باشد.

ویژگی های موتور گیربکس

این قطعه صنعتی ویژگی های زیادی دارد که سبب استفاده زیاد آن در قسمت های مختلف صنعت شده است.

از مهم ترین ویژگی های این قطعه می توان به کاهش هزینه های نصب و طراحی اشاره نمود.

با استفاده از این قطعه دیگر نیازی به نصب جداگانه موتور و گیربکس در طراحی و پروژه های مهندسی وجود ندارد.

از نقاط قوت موتور و گیربکس به مصرف بهینه انرژی می توان اشاره نمود، زیرا با حذف تلفات انرژی به دلیل نیاز نداشتن به تراز کردن و کوپلینگ موتور برای افراد به صرفه می باشد. از دیگر مزایای این قطعه می تواند موارد زیر را نام برد :

• افزایش طول عمر وسیله

• کاهش آلودگی های صوتی

• امکان انتقال گشتاور و سرعت بالا به دلیل طراحی مناسب دندانه های چرخ دنده

• ترکیب مناسب و بهینه موتور

عملکرد 

در بحث موتور و گیربکس چرخ دنده ها فاکتور مهمی به شمار می آید، زیرا انتقال نیروی موتور از قسمت ورودی به سمت خروجی انجام می گیرد.

در واقع می توان گفت در موتور و گیربکس نقش مبدل سرعت و گشتاور را گیربکس بر عهده دارد. عملکرد گیر بکس به این صورت است که منبع نیرو و سیستم انتقال قدرت، سرعت دور موتور کاهش می یابد و در نتیجه این عمل قدرت یا گشتاور خروجی موتور زیاد خواهد شد.

به عبارت کلی می توان گفت که عملکرد موتور و گیربکس به این صورت است که دور موتور کاهش می یابد و در ادامه آن سبب کاهش دور و سرعت موتور و تغییر توان قدرت موتور می شود.

دو عامل بسیار مهم در تعیین سرعت ورودی و گشتاور  خروجی گیربکس برای انتخاب گیربکس مهم تلقی می شود که عبارت است از:

1. موتور گیربکس های کاهنده

2. موتور گیربکس های افزاینده

حال ممکن است از خود بپرسید که تفاوت این دو در چیست؟ بهتر است بدانید که الکتروگیربکس های کاهنده، سبب کاهش سرعت گیربکس و افزایش گشتاور می شود. این در حالی است که نوع افزاینده موتور و گیربکس موجب افزایش سرعت و کاهش گشتاور شود.

کاربرد های مهم گیربکس

از قطعات مهم و پرکاربرد در خودرو الکترو گیربکس می باشد که برای انتقال توان، انرژی و افزایش سرعت به کار می رود.

از این قطعه برای بهینه کردن مصرف انرژی در صنایع دیگر نیز استفاده می کنند.

در تولید خودرو  در مراحل مختلف ساخت تا مونتاژ نهایی از موتور گیربکس استفاده می شود، البته از این قطعه در مواردی همچون ساخت و تجهیزات بالابر، آسانسور، صتعت تولید و تبدیل مواد غذایی، صنعت پتروشیمی، تجهیزات انتقال مواد در معدن و کوره های ذوب به کار می رود.

 موتور گیربکس و انواع آن

در بحث موتور و گیربکس با توجه به نوع موتور استفاده شده، دو نوع گیربکس به کار می رود که این طبقه بندی بر اساس شکل و کاربرد مختلف می باشد که عبارت است از:

• موتور گیربکس حلزونی

از پرکاربرد ترین موتور گیربکس های موجود در بازار نوع حلزونی آن می باشد که از یک ماردون و چرخ دنده تشکیل شده است.

در طراحی این موتور و گیربکس از دو فلز از جنس چرخ دنده و ماردون به منظور کاهش میزان اصطکاک و افزایش میزان بازدهی استفاده می شود.

از مزایای این نوع الکتروگیربکس حلزونی می توانیم انتقال نیرو و توان با زاویه 90 درجه  اشاره کنیم. از این قطعه برای کاهش سرعت زیاد استفاده می شود.

• موتور گیربکس خورشیدی

به دلیل چیدمان سیاره ایی مانند به این گیربکس، گیربکس خورشیدی می گویند. از ویژگی های این گیربکس سایز مناسب آن است و برای گشتاورهای بالا مناسب می باشد.

• موتور گیربکس هلیکال

طراحی چرخ دنده های به کاربرده شده در این قطعه در مقایسه با چرخ دنده های معمولی پیچیده تر و مناسب تر است، زیرا قابلیت تحمل فشار و تنش بالا را دارند.

از نقاط قوت این قطعه می توانیم به عملکرد مناسب در سرعت های بالا، توانایی انتقال گشتاور و قدرت بالا، راندمان و طول عمر زیاد و قابلیت کار در نسبت های تبدیل بالا اشاره کرد.

علائم خرابی گیربکس

همانطور که بیان کردیم سیستم جلوبندی و تعلیق از ارتعاشات و تکان های ناشی از حرکت جلوگیری به عمل می آرود و رابطه تنگاتنگی با گیربکس دارد.

از این رو باید با علائمی که نشان دهنده خرابی این قطعه مهم است، آشنا باشید تا در صورت خراب بودن آن به فکر تعمیر آن بپردازید. از علائم خرابی گیربکس عبارتند از:

• شنیدن صدای دنگ دنگ هنگام حرکت خودرو

• دیر عمل کردن گیربکس

• احساس کردن بوی سوختگی

• نشست مایع زیر ماشین

• سخت جا رفتن دنده

• شنیدن سر و صدا در حالت خلاص بودن ماشین

• روشن بودن چراغ های چک ماشین

• درست کار نکردن کلاچ ماشین

گیربکس و لوازم مصرفی خودرو

همانطور که می دانید، لوازم مصرفی ماشین باید پس از گذشت مدت زمانی تعویض شوند، از لوازم های مصرفی ماشین می توان روغن گیربکس را نام برد.

به دلیل رابطه بسیار مهم بین موتور و گیربکس باید به تعویض روغن آن در زمان مقرر توجه کرد.

بهترین زمان تعویض روغن گیربکس پس از گذشت هزار کیلومتر می باشد.

باید به این نکته توجه کنید که عدم تعویض به موقع این لوازم مصرفی به دلیل از دست دادن کیفیت روغن خود، سبب آسیب رساندن به قطعات گیربکس خواهد شد.

نکته مهم دیگر در رابطه با روغن گیربکس این است که اگر این روغن اکسید شود، دشوار شدن تعویض دنده، تعویض ناخواسته دنده و صدا دار بودن تعویض دنده را در پی خواهد داشت که برای جلوگیری از این اتفاق باید در زمان لازم روغن موتور و گیربکس خود را تعویض کنید.